W Willebroek, w Belgii, jest gorący, wysoki dzień lata, ale wokół National Memorial Fort Breendonk panuje okropna atmosfera. W wapiennych białych soplach, które przylegają do sufitu i ciemności, wilgotny smród śmierci i obrzydliwości. Breendonk, idąc korytarzami celi i tortur, nie jest miejscem do przechwytywania wyobraźni; jest paliwem na nocne koszmary.
Most nad fosą Breendonk © Rory McInnes-Gibbons
Koszmary ponad 3500 więźniów uwięzionych w twierdzy między wrześniem 1940 a 1945 r. Siedząc około 20 km od Antwerpii i 25 km od Brukseli, Breendonk pierwotnie miał być kluczowym trybikiem w łańcuchu obronnym wokół portu w Antwerpii i rzeki Schelde. Oblężone podczas pierwszej wojny światowej budynki zostały zajęte podczas drugiej wojny światowej i uległy nazistowskiej transformacji.
Przed 1942 r. Breendonk, obóz koncentracyjny pod dowództwem Philipa Schmitta, zamieszkiwał głównie ludność żydowską. Wraz z nadejściem koszar Kazerne-Dossin, kolejowego punktu tranzytowego z Mechelen do Auschwitz, więźniów żydowskich deportowano, a dysydentów politycznych z lewej więziono. Należą do nich inteligencja - artyści i dziennikarze - ale także dysydenci i buntownicy wywodzący się z zawodów tak różnorodnych, jak prawo do pieczenia. Spośród 17 narodowości zarejestrowanych w Breendonk trzy największe to 264 Polaków, 115 Francuzów i 94 z ZSRR. Ponad połowa osadzonych zmarła w obozie lub gdzie indziej, w drodze na wschód do obozów w Niemczech, Holandii lub Austrii.
Philip Schmitt jest żywym ogniwem łączącym te dwa nieludzkie zło. Jako dowódca SS zarówno Kazerne-Dossin, jak i Breendonk, miał najwyższą władzę nad organizacją i nadzorem rzezi. Zwolniony w 1943 r. Za wymuszenie i czarny marketing, Schmitt został skazany na śmierć podczas procesu w Antwerpii 29 listopada 1949 r. Bez skruchy był ostatnim kryminalistą straconym w Belgii przed zniesieniem kary śmierci, zastrzelony przez pluton egzekucyjny w Hoboken w Antwerpii.
Ostateczny widok więźnia: Firing Squad i Fort © Rory McInnes-Gibbons
Schmitt, często fotografowany ze swoim alzackim guzem - po angielsku „bandyta” - był zbrodniarzem wojennym skazanym na śmierć za udział w śmierci 83 ofiar. Breendonk daje nawiedzoną okazję do podążania śladami rozstrzelanych w obiekcie. Szubienica i pętla siedzą w rogu południowej strony fortu. To skromne symbole grozy. Oni po prostu istnieją. Nie ma fanfar, nie ma ostatniego postu. Duch przeszłych udręk jest cichym świadkiem. Tablica dla rozstrzelanych zdobi ścianę. Kwiaty dzielą linię drewna, która stoi w miejscu nagrobków. Ostateczny widok dla oczu z zasłoniętymi oczami. Ich historie należy nadal oglądać.
Podczas gdy Schmitt był mądrym, umundurowanym obliczem szczególnej doktryny SS o planowanym, zaplanowanym i udoskonalonym złem, jego podwładnymi byli zarówno Niemcy, jak i nazistowscy sympatycy wywodzący się z miejscowej ludności flamandzkiej. Pojęcia współpracy, współpracy i przymusu są jednoczącymi tematami między Kazerne-Dossin i Fortem Breendonk. Oba teraz pomniki, utrzymują odpowiedni, aktualny punkt skupienia dzięki znaczeniu, jakie przywiązują do ludzkich pytań, które wynikają z okupacji.
The End of the Outdoor Tour © Rory McInnes-Gibbons
Podczas gdy Kazerne-Dossin przedstawia zaangażowanie Belgów w identyfikację i deportację Żydów, często za pośrednictwem indywidualnych informatorów, Breendonk oferuje równie złożone pytanie moralne pod nie tylko siłą okupantów, ale także uwięzieniem. Jest to środowisko, w którym panuje bardzo silna presja: odwiedzający przechodzą przez pokoje w odległości otwartych drzwi do specjalnie zmodyfikowanej komory tortur, przystosowanej przez SS jako przedłużenie fortu, sceny niewyobrażalnych udręk. Łańcuchy, metalowy słup. Światło migocze. W tych wstrząsających granicach pojawia się otoczenie cierpienia, w którym współistnieją zarówno pozytywne, jak i negatywne doświadczenia.
Historie różnią się komórkami. Więźniowie z Pokoju 6 reprezentują rozpad klasy i hierarchii na więzi braterstwa i powszechną solidarność z jednym wrogiem: siłami faszyzmu. Bez względu na wyznanie, zawód, okupanci toczą codzienną walkę o przetrwanie. Ich walka nie polega na ideologii, ale na zbiorowej harmonii ludzkiej egzystencji.
Po przeciwnej stronie byli ci, którzy odwrócili się od solidarności i na swoich braci. Dzikie bicie i obelgi dawały hołd pod czujnym okiem przełożonych obozu. Najbardziej dzicy byli najbardziej wystraszeni, a para flamandzkich esesmanów zyskała rozgłos. Imiona Fernanda Wyssa i Richarda de Bodta były jednymi z najgorszych.
Twarze niemieckich SS obejmują żonę Schmitta, obywatela USA, który wybrał nazistowską ścieżkę © Rory McInnes-Gibbons
Galeria zdjęć z archiwum pracowników obozu stanowi skuteczną ekspozycję w centralnym biurze dziedzińca, na którym zarejestrowano więźniów. Wchodząc do rozpoznawalnego tymczasowego budynku, który mógłby być konstrukcją z czerwonej cegły i blachy falistej w prawie każdym z europejskich obozów jenieckich, obrazy o naturalnej wielkości wyłaniają się z ciemnych ścian. Po lewej stronie są Niemcy, dowodzeni przez Schmitta; po prawej Belgowie, głównie Wyss. To były twarze, które prześladowały życie uwięzionych. Teraz każdy jest zamknięty w jednej, nieprzenikalnej ramie. Więzienie zdjęcia. Historia do opowiedzenia. Ich zagrożenie w życiu zmalało. Czarno-białe groby zbrodniarzy wojennych.
Doskonały audioprzewodnik - obowiązkowy dla anglofonów ze względu na holenderskie / francuskie punkty informacyjne - jest zawarty w wejściu 10 € dla dorosłych (9 € dla studentów). Pomnik z 1947 r., Który - biorąc pod uwagę, że nie był ukończony jako fort w 1914 r. - sprawia, że życie Breendonka jako pomnika jest już dwa razy dłuższe niż oddany do użytku obiekt wojskowy. Z biegiem czasu rozwinęło się w usprawnione i niezwykle pouczające doświadczenie, które może zająć badaczowi historii do trzech godzin. Ale jego szczególną cechą jest to, że cały Fort jest pomnikiem, dając odwiedzającym szansę na bezpośrednią interakcję z przeszłością Breendonka poprzez architekturę jego okrucieństwa.
