Powszechnie uważany za jednego z najważniejszych artystów epoki baroku, flamandzki malarz Peter Paul Rubens stworzył płodny i wpływowy zbiór dzieł przed swoją śmiercią w 1640 roku. Chociaż najbardziej znany jest z mitologicznych obrazów zmysłowych nagich kobiet (od określenia „Rubenesque” ”Powstały), artysta stworzył także dzieła o charakterze religijnym i politycznym. Badamy niektóre z najważniejszych dzieł Rubensa, od The Horrors of War po The Judgement of Paris.
Masakra niewinnych
Masakra niewinnych - przedstawiająca biblijną opowieść o rzymskich żołnierzach egzekucyjnych noworodków płci męskiej w Betlejem na rozkaz króla Heroda - została namalowana na początku XVII wieku po powrocie Rubensa z ośmioletniego pobytu we Włoszech, obserwując dzieła artystów jak włoski mistrz baroku Caravaggio. Obraz stał się najdroższym obrazem Old Master, jaki kiedykolwiek został sprzedany, kiedy kanadyjski biznesmen i kolekcjoner sztuki Kenneth Thomson kupił go za 49, 5 miliona funtów na aukcji Sotheby w 2002 roku, zanim został przekazany do Galerii Sztuki w Ontario w 2008 roku, gdzie nadal wisi do dziś.
Peter Paul Rubens, Masakra niewinnych, 142 x 182 cm, Art Gallery of Ontario, c. 1611-1612 © InverseHypercube / WikiCommons
Horrory wojny
Na zamówienie włoskiego księcia Ferdynanda II de 'Medici The Horrors of War został namalowany w latach 1637-1638 i dziś wisi w Palatynatowej Galerii Palazzo Pitti we Florencji. Choć obraz przedstawia Marsa, rzymskiego boga wojny, maszerującego ze Świątyni Janusa, napalonej przez Alecto, wściekłości wojennej i powściągniętej przez Wenus - przedstawionej w typowo zmysłowy sposób Rubenesque - uważa się, że Rubens zastosował alegorię rzymskiej mitologii jako komentarz polityczny do wojny trzydziestoletniej, która w tym momencie spustoszyła Europę przez dwie dekady.
Peter Paul Rubens, The Horrors of War, 206 x 342 cm, Palazzo Pitti, ok. 1637–1638 © Riuk / WikiCommons
Sąd paryski
Kolejne mitologiczne dzieło Rubensa, Sąd Paryski, przedstawia mityczną rzymską opowieść o tym samym tytule, w której Paryż został zmuszony do osądzenia najpiękniejszej z trzech bogiń - Wenus, Minerwy i Juno - w wydarzeniach, które wywołały wojnę trojańską. Mówi się, że druga żona Rubensa, Hélène Fourment - 37 lat młodsza i siostrzenica jego pierwszej żony Isabelli Brandt, która zmarła cztery lata przed ślubem - była hałaśliwym, pięknym wzorem dla postaci Wenus. Późniejsza wersja wyroku Sądu paryskiego, namalowana pod koniec lat 30. XVI wieku, wisi w madryckim Museo del Prado.
Peter Paul Rubens, Sąd paryski, 144, 8 x 193, 7 cm, Galeria Narodowa, ok. 1632-1635 © Shuishouyue / WikiCommons
Sufit Rubensa
Miłośnicy sztuki odwiedzający londyński Dom Bankietowy muszą tylko spojrzeć w górę, aby zobaczyć jedno z najbardziej wyjątkowych dzieł Rubensa - jedyne zachowane malowidło sufitowe in situ stworzone przez flamandzkiego mistrza, który pozostał. Określane jako Sufit Rubensa, dzieło zostało zamówione przez króla Karola I i stworzone w pracowni artysty w Antwerpii, zanim zostało wysłane do Londynu i zainstalowane w hali budynku w 1636 roku. Składało się z trzech płócien - Unii koron, Apoteozy Jakub I i Pokojowe panowanie Jakuba I - sufit upamiętnia ojca Karola, króla Jakuba I, który zmarł w 1625 r.
Peter Paul Rubens, Rubens Ceiling, Dom Bankietowy, ok. 1629-1635 © Tracey & Doug / Flickr
Zdjęcie z krzyża
Zejście z krzyża, mieszczące się w katedrze Najświętszej Marii Panny w Antwerpii, to tryptyk wykonany na początku XVII wieku, przedstawiający martwe ciało Chrystusa zdjęte z krzyża przez grupę ludzi, w tym Najświętszą Maryję Pannę, Jana Pawła Apostoła w czerwonym płaszczu i Maria Magdalena, określane przez katedrę jako „wzór sztuki barokowej”. Katedra Matki Bożej, prawdopodobnie jedno z najlepszych miejsc do oglądania sztuki religijnej Rubensa, jest także domem dla trzech innych dzieł artysty: Podniesienie krzyża i Zmartwychwstanie Chrystusa, oba tryptyki, i ołtarz Wniebowzięcie dziewica.
Peter Paul Rubens, The Descent from the Cross, Cathedral of Our Lady, c. 1611–1614 © Alvesgaspar / WikiCommons
Wysiadanie na ląd w Marsylii
Jeden z 24 obrazów, które składają się na tak zwany cykl Marie de 'Medici - na zlecenie urodzonej we Włoszech francuskiej królowej, wdowy po królu Francji Henrym IV, aby przedstawić i celebrować przełomowe momenty w jej życiu - Wysiadanie w Marsylii przedstawia Marie opuszczający statek we francuskim porcie eskortowanym przez Posejdona, Tritona i trio zmysłowych nereidów. Plotka głosi, że komisja, dzięki upartej postaci Marie, była pełna napięcia, a co ciekawe, belgijski pisarz sztuki Roger Avermaete zasugerował kiedyś, że włączenie krzywiznowych mitycznych nereidów mogło być świadomą próbą odwrócenia uwagi od królowej - być może Rubensa. reakcja na trudną prowizję. Dzisiaj Wysiadanie w Marsylii wisi obok 23 obrazów z cyklu w Luwrze w Paryżu.
Peter Paul Rubens, Wyokrętowanie w Marsylii, 394 x 295 cm, Luwr, ok. 1622–1625 © Pimbrils / WikiCommons
Polowanie na hipopotamy i krokodyle
Wraz z licznymi komisjami religijnymi i królewskimi Rubens został również zatrudniony przez wielu europejskich arystokratów do tworzenia dramatycznych, wielkoskalowych scen myśliwskich, znanych dziś z energii i zwrócenia szczególnej uwagi na szczegóły, szczególnie u zwierząt. Polowanie na hipopotamy i krokodyle - zlecone przez Maksymiliana I, elektora Bawarii, aby ozdobić jego letnią rezydencję, pałac Schleissheim - jest tylko jednym z tych elementów łowieckich i dziś znajduje się w monachijskiej Alte Pinokothek. Inne godne uwagi sceny z polowaniami Rubensa to Wilk i Lis, polowane w Muzeum Met w Nowym Jorku.
Peter Paul Rubens, The Hippopotamus and Crocodile Hunt, 248 x 321 cm, Alte Pinakothek, ok. 1615-1616 © Twilight Chill / WikiCommons
Samson i Delilah
Kupiony przez Londyńską National Gallery w 1980 roku za ponad 2, 5 miliona funtów, Samson i Delilah - która przedstawia tytułowe postacie biblijne, gdy kusicielka zdradza bohatera i obcina mu włosy, źródło jego potężnej siły - jest prawdopodobnie najbardziej kontrowersyjną grafiką Rubensa. Od czasu jego zakupu toczą się debaty na temat autentyczności obrazu - istnieje nawet cała strona internetowa poświęcona kontrowersji - z amerykańskim historykiem sztuki Richardem Fremantle krytykuje to dzieło jako zbyt „wulgarne” i „surowe” dla artysty kalibru Rubensa, podczas gdy wierzący, w tym angielski krytyk sztuki Brian Sewell, twierdzili, że jest oryginalny. Jednak Galeria Narodowa przez lata utrzymywała swoje stanowisko, że Samson i Delilah są rzeczywiście autentyczni, najwyraźniej przy wsparciu kilku ekspertów Rubensa.
Peter Paul Rubens, Samson and Delilah, 185 x 205 cm, The National Gallery, c. 1609-1610 © Arts639 / WikiCommons
Ogród miłości
Namalowany wkrótce po ślubie Rubensa z jego drugą żoną Hélène Fourment, The Garden of Love uważany jest za cel świętowania ich związku - tak jak w przypadku The Judgement of Paris, uważa się, że była inspiracją dla kobiet poddanych obrazowi. Wpływ ogrodu miłości - dziś mieszczącego się w Museo del Prado w Madrycie - zauważył brytyjski krytyk sztuki Waldemar Januszczak, który dostrzega jego dziedzictwo w późniejszych pracach, takich jak feta galante Jeana-Antoine'a Watteau i dzieła innych artystów rokokowych Watteau François Boucher i Jean-Honoré Fragonard.
Peter Paul Rubens, Ogród miłości, 199 x 286 cm, Museo del Prado, C. 1630-1635 © Jan Arkessteijn / WikiCommons
