Dzisiaj „Celtic” oznacza wiele różnych rzeczy dla wielu różnych osób: klub piłkarski; styl tradycyjnej muzyki; grupa języków; „współczesne kraje celtyckie” Irlandii, Szkocji, Walii, Kornwalii, Wyspy Man i Bretanii; oraz mitologia i legendy Wysp Brytyjskich. Ale w najbardziej tradycyjnym sensie kim byli Celtowie?
Celtowie byli ludem indoeuropejskim, który rozprzestrzenił się w Europie kontynentalnej aż na zachód od Wysp Brytyjskich i aż na południowy wschód od Galacji (w Azji Mniejszej) w okresie przed Cesarstwem Rzymskim. Nazwa „Celt” (Keltoi) jest zhomogenizowana, używana przez klasycznych pisarzy Grecji i Rzymu w odniesieniu do swoich barbarzyńskich sąsiadów. Podczas gdy grupy celtyckie w całej Europie mają pewne podobieństwa - mianowicie języki - były złożoną, wielokulturową i różnorodną grupą ludzi. Nawet dzisiaj, kiedy używamy terminu „celtycki”, często odnosi się to do grup kulturowych Wysp Brytyjskich i Irlandii, ignorując ich europejskich odpowiedników.
Jednym z wielkich dziedzictwa Celtów jest ich sztuka. Piękne, wyszukane i skomplikowane, tkane w tych abstrakcyjnych wirach są wyznacznikami tego, kim naprawdę byli Celtowie i jak żyli. Znany również przez uczonych jako sztuka La Tène - nazwa zainspirowana miejscem w Szwajcarii, gdzie w XIX wieku znaleziono wiele obiektów tego stylu - sztuka celtycka pochodzi z 500 pne do 100 ne (a okres zachodni do 1000 ne obrzeża Europy, takie jak Irlandia i Szkocja).
Celts: Art and Identity, główna wystawa zorganizowana we współpracy z British Museum i National Museum of Scotland poświęcona odkrywaniu ukrytych znaczeń w tej bogatej grafice. W oczekiwaniu na to wydarzenie przeczytaj tutaj o pięciu najbardziej wykwintnych dziełach sztuki celtyckiej z całej Europy.
Tarcza Battersea: 350 - 50 pne
Ta ozdobna tarcza, znaleziona w Tamizie przy Battersea Bridge, stała się kultowym obrazem sztuki celtyckiej. Z powodu swojej cienkości, doskonałej kondycji i pięknej dekoracji wielu uczonych twierdzi, że tarcza ta była bardziej ceremonialna niż stworzona do bitwy. Odbyło się wiele dyskusji na temat tego, dlaczego znaleziono je w Tamizie, a niektóre sugerują, że była to ofiara rytualna, prawdopodobnie dla boga rzeki. Jest to zgodne z odkryciem w La Tène w Szwajcarii, gdzie znaleziono miecze, bossów tarcz, głowy lanc, broszki, różne kawałki rydwanów oraz kości ludzi i zwierząt.
Odkrycia te sugerują, że miała tu miejsce inna rytualna aktywność polegająca na składaniu ofiar w ludziach i zwierzętach oraz oferowaniu broni. Wysoka jakość i piękny design broni celtyckiej ukazuje kulturę wojowników, w której żyli; wojna wpłynęła na rytuał i religię, a wojownicy cieszyli się dużym uznaniem. Sztuka celtycka często zawiera obrazy zwierząt w odniesieniu do mocy świata przyrody lub związanego z nimi bóstwa. Tarcza ma wytłoczone abstrakcyjne wiry i stylizowane głowy byka lub krowy z bulwiastymi rogami. Być może właściciel miał nadzieję, że okrutny gniew byka lub krowy zachęci go do walki.
Tarczę Battersea można znaleźć na wystawie Celts: Art and Identity British Museum.
Lustro Desborough: 50 pne - 50 ne
Często myśli o kulturach celtyckich są o brutalnych, wojennych narodach. Te myśli są oparte na klasycznych postawach, które postrzegały swoich barbarzyńskich sąsiadów (tutaj „barbarzyńca” nabiera starożytnego znaczenia i odnosi się do „nie-Rzymian” lub „nie-Greków”) jako krwiożerczych i podłych. W rzeczywistości celtyckie plemiona były bardzo wyrafinowane - handlowały, podróżowały, komunikowały się, tworzyły i utrzymywały swoją bogatą, ustną kulturę. To lustro - jeden z najwyższych przykładów sztuki La Tène lub celtyckiej wykonanych w Wielkiej Brytanii - to potwierdza. Tył przedstawia misternie wirującą dekorację, która po zbadaniu okazała się przedstawiać twarz. Tylko 30 zwierciadeł z brązu, takich jak ten, znaleziono w Wielkiej Brytanii i wydaje się, że są wyjątkowo brytyjskie; inne okazały się być przedmiotem handlu w całej Europie.
Desborough Mirror znajduje się na wystawie Celts: Art and Identity British Museum.
The Desborough Mirror © The Trustees of the British Museum
Kocioł Gundestrup: 1. wiek pne
Kocioł Gundestrup, znaleziony w torfowisku w Danii w 1891 roku, jest religijnym naczyniem. Uważa się, że został umieszczony w torfowisku jako ofiara religijna. Będąc największym zachowanym dziełem ze srebra z epoki żelaza, kocioł wzbudził duże zainteresowanie naukowe, nie tylko ze względu na wysoką jakość wykonania, ale także ze względu na odmienność stylu; Tracki w wykonaniu, ale celtycki w obrazach. Panele przedstawiają różne obrazy, od kobiety dzierżącej miecz na środkowym panelu po leśne stworzenia i mityczne bestie, takie jak jelenie i smoki otaczające resztę talerzy. Inne obrazy to zoomorficzne bóstwa z mitologii celtyckiej, w tym rogata postać uważana za Cernunnosa, boga lasu.
Egzotyczne obrazy słoni i gryfów pochodzą z trackiego wpływu kotła i obrazów krążących na rzymskich monetach. Te różnorodne wpływy kulturowe odzwierciedlają stosunki handlowe, które zjednoczyły plemiona celtyckie w całej Europie oraz relacje plemion z Imperium Rzymskim.
Kocioł znajduje się w duńskim Muzeum Narodowym.
Kocioł Gundestrup © Petrus Agricola / Flickr
Statua Tarasque de Noves: 50 pne - 1 wiek naszej ery
Posąg Tarasque de Noves przypisuje się galijskiemu plemieniu Cavares, które znajdowało się w dolinie Dolnego Rodanu. Sfinks, z głową lwa lub wilka, gadzimi cechami i ciałem człowieka, bestia spoczywa na dwóch głowach w stylu La Tène, podczas gdy rozczłonkowane ramię zwisa z warczących szczęk. Niektórzy uczeni sugerują, że przerażająca bestia działa jako hołd dla lokalnych lub plemiennych bogów, podczas gdy inni sugerują, że celebruje zaciekłą, wojowniczą kulturę Cavares. Podobieństwa z innymi rzeźbami lwich antropofagów odkrytych w Prowansji sugerują, że obiekt ten może być związany z kultami pogrzebowymi galijskich celtów. Odkrycia te sugerują, że bestia reprezentuje śmierć, „połykając” ciało, zanim wejdzie ono w nowy świat.
Statua znajduje się w Musée Lapidaire.
Pomnik Tarasque de Noves © the Musée Lapidaire
