Jedyna powieść Oscara Wilde'a, The Picture of Dorian Gray, stała się tak integralną częścią współczesnej kultury, wpływając na medycynę, kryminologię, film i muzykę, że jest niewątpliwie uwiecznionym klasykiem. W styczniu European Arts Company wydaje nową wersję powieści Wilde'a, którą zaadaptowali Merlin Holland (wnuk Wilde'a) i John O'Connor. Kultowa podróż opowiada Johnowi O'Connorowi o Dorianie Grayu, procesie twórczym i kryzysie wieku średniego!
Portret Oscara Wilde'a © Napoleon Sarony / WikiCommons
Obraz Doriana Graya, podobnie jak Frankenstein i Dracula, stał się czymś znacznie więcej niż książką, z której powstał. Jak to było poradzić sobie z tak przełomową pracą i przekształcić ją w materiał sceniczny?
Cóż, masz rację - jest tak dobrze znany, że stał się tak sławny bez prawdziwego zrozumienia. Dla mnie pierwszy raz o tym słyszałem, kiedy jako dziecko powiedziano mi, że nasz znajomy może mieć „zdjęcie na strychu”, ponieważ wygląda podejrzanie młodo! Dorian Gray jest wszechobecny, od epizodu w Star Trek do zostania wampirem w Lidze niezwykłych dżentelmenów! Dlatego ważne było, aby powrócić do oryginału i wyjść poza „mit”. Wspaniale było dowiedzieć się, że istniał oryginalny manuskrypt, który ostatecznie został ocenzurowany przez Stoddarta przed publikacją w miesięczniku Lippincott. Ponadto, gdy Wilde „przepisał” ją na powieść, sam „stonował” oryginał w reakcji na publiczne oburzenie. Problem posiadania dwóch wersji Doriana Graya stał się istotną częścią procesu o zniesławienie (jak widać w naszej sztuce The Trials of Oscar Wilde), ponieważ można w nich znaleźć dwie bardzo różne interpretacje; Wilde musiał odpowiedzieć na pytania dotyczące niemoralności Doriana Graya w kolejnych próbach. Wszystkie te elementy - jego wpływ na kulturę, alternatywne wersje, jego centralna rola w procesie Wilde'a itp. - stały się naszym punktem wyjścia do rozwoju i było bardzo satysfakcjonujące zebranie wszystkich tych oddzielnych wątków.
Stuart Townsend jako Dorian Gray w Lidze nadzwyczajnych dżentelmenów | © 20th Century Fox / Wordpress
Dorian Gray to niezwykle spostrzegawcza praca, która stała się jeszcze bardziej aktualna w dobie mediów społecznościowych. Co dla ciebie znaczy Dorian Gray?
Cóż, jego aktualność jest z pewnością niezaprzeczalna i nic dziwnego, że National Youth Theatre stworzył wersję Doriana Graya o nazwie „Selfie”; istnieje nawet rozpoznany stan zwany „zespołem Doriana Graya”, w którym osoby cierpiące odmawiają akceptacji procesu starzenia się i stają się coraz bardziej obsesyjne i narcystyczne (jak w przypadku śmierci Manna w Wenecji). Nasze społeczeństwo ma taką obsesję na punkcie obrazu, że często objawia się to poprzez Photoshop, Instagram i Facebook. Ta potrzeba ciągłego wyświetlania najlepszej części siebie sprawia, że Dorian Gray jest teraz jeszcze bardziej aktualny. Ta presja, by jednostki były doskonałe, pokazuje, że mamy jeszcze większą obsesję na punkcie piękna niż wcześniej.
Opowiedz mi trochę więcej o samym procesie produkcji - od burzy mózgów po wydajność!
Dorian Gray faktycznie nadaje się na scenę, częściowo dlatego, że jest w nim kilka scen teatralnych. Powieść stała się ważną częścią artystycznego rozwoju Wilde'a; wcześniej pisał eseje i opowiadania, a potem napisał ten, który ma najwięcej dialogów ze wszystkich powieści XIX wieku - na przykład pierwsza scena jest prawie całkowicie w dialogu. W następnym roku napisał Fan Lady Windermere, a niektóre wiersze Doriana Graya wkradły się do tego, a później do Kobiety bez znaczenia - on sam się plagiatował!
Można sobie prawie wyobrazić logiczny rozwój jego twórczości od Doriana Graya do pisania sztuk, gdy pisał powieść, a ta teatralna tendencja sprawiła, że bardzo przyjemnie się przystosował. Największym problemem było wybranie tego, co pominąć, ponieważ było tak wiele fantastycznych wierszy, że istniało niebezpieczeństwo, że stanie się kompilacją epigramów Wildean.
Portret był również problemem, ponieważ staraliśmy się ustalić, jak to zrobić: czy mielibyśmy prawdziwy obraz, a jeśli tak, to w jaki sposób pokazalibyśmy widzom jego zmieniający się charakter? Zdecydowaliśmy, że wykorzystamy ich wyobraźnię dla efektu, ufając inteligencji publiczności i pozwalając im wymyślić własną koszmarną wizję.
Niebezpieczeństwo nadmiernej obsady było również potencjalnym problemem, dlatego zdecydowaliśmy się użyć mniejszej liczby aktorów. Dorian Gray jest zawsze grany przez jednego aktora, ale inni aktorzy mają licencję na wędrowanie, odkrywanie różnych ról, czy to sprzedawca opium, czy szlachcianka. Myślę, że jest coś w stylu Wildeana w płynności między rolami, nadając mu pewną teatralność; aby narysować porównania, Lady Bracknell (w Ważności bycia poważnym) jest obecnie często grany przez mężczyznę, co dodaje humoru. Umożliwienie kilku aktorom odgrywania wielu ról, przedefiniowanie granic teatralnych i płciowych poprzez wieloplatformowe i cross-przebieranki jest dla mnie bardzo zgodne z dramatyczną tradycją Wildean. To był ekscytujący proces i ważne jest, aby pamiętać, że produkcja pochodzi przede wszystkim z tekstu i jest do tego niezwykle wierna.
Obraz promocji Doriana Graya © Trafalgar Studios / European Arts Company
Z tego, co rozumiem, wykorzystałeś oryginalny, niezbadany rękopis jako podstawę swojej adaptacji. Jak myślisz, w jakim stopniu odkryty materiał źródłowy zmieni postrzeganie Doriana Graya przez widza?
Nie sądzę, żeby zmieniło to ogromnie, ponieważ nawet podczas czytania powieści wyrzuconej uważam, że jest całkiem jasne, że istnieje tam homoerotyczny podtekst, który może nie być tak jasny dla czytelników XIX wieku, jak to. jest teraz - choć patrząc na współczesne recenzje, być może było to trochę bardziej oczywiste, niż nam się wydaje! Miłość Basila do Doriana jest wyraźniejsza we wczesnych wersjach, ale Wilde prawdopodobnie napisał to nieświadomie, w szale kreatywności, nie zdając sobie z tego sprawy. Nie mówimy więc o ogromnej ilości zmienionego materiału, ale to, co tam jest, jest znaczące, takie jak Basil, który stwierdza, że „To prawda, że kochałem cię o wiele bardziej romantycznym uczuciem niż człowiek zwykle daje przyjaciel'. To całkiem wyraźne, a takie małe fragmenty dialogu sprawiają, że Basil jest bardziej tragiczną postacią, w której kryje się nieodwzajemniona miłość, którą Dorian pokazuje bezlitośnie.
Jakie trudności napotkałeś w adaptacji tak przełomowej pracy na scenie? Czy występowały zwykłe trudności z adaptacją, czy też były problemy specyficzne dla tego projektu?
Właściwie nic konkretnego - z pewnością było to łatwiejsze niż dostosowanie The Trials of Oscar Wilde, a istnieją niezliczone wersje Doriana Graya, które ustanowiły precedens i pozwoliły nam dowiedzieć się, czego nie chcieliśmy robić. W The Trials próbowaliśmy wcisnąć trzy miesiące suchego legalesera w zabawny kawałek 90-minutowego teatru, co było znacznie trudniejsze. Jak powiedziałem, w przypadku Doriana Graya głównym problemem było to, co pominąć. Pod tym względem świetnie współpracowało się z Merlinem [Holandia], ponieważ oboje mieliśmy linie, które chcieliśmy zachować, ale zachowywaliśmy się jak wzajemna kontrola, upewniając się, że linie, które trzymaliśmy, znacząco przyczyniłyby się do fabuły. Więc nie, nie powiedziałbym, że to trudniejsze; to niezwykle teatralna powieść i na wiele sposobów ułatwia adaptację!
Wewnątrz okładki The Picture of Dorian Gray Oscara Wilde'a opublikowanej przez Three Sirens Press w 1931 r. | © Ericxpenner / WikiCommons
Jak to było współpracować z Merlin Holland? Czy to było dla Ciebie interesujące doświadczenie?
Oczywiście w zeszłym roku pracowaliśmy razem, więc mieliśmy już dobre relacje robocze. To było bardzo proste, ponieważ Merlin jest namiętnie zainteresowany wszystkim, co Wilde, ale jest niesamowicie profesjonalny. Interesuje się prawdą, a nie ochroną reputacji Wilde'a ze względu na nią; dla nas chodzi o promowanie prawdy poprzez rygorystyczne badania i stypendia. Myślę, że bardzo się uzupełnialiśmy, ponieważ mam doświadczenie teatralne, a on ma wielką wiedzę na temat twórczości Wilde'a. Ma również duże wyczucie szczegółów, a ja lepiej patrzeć na „Big Picture”, więc dobrze nam się współpracowało. To było bardzo satysfakcjonujące.
Z jaką wiadomością lub wrażeniem chciałbyś pozostawić odbiorców bardziej niż jakikolwiek inny?
Chciałbym, aby nasi odbiorcy odkryli tę historię na nowo, ale zdecydowanie nie chcemy być dydaktyczni. Jak powiedziałem, produkcja jest niewiarygodnie wierna oryginałowi, ale ponieważ łączy w sobie wszystkie omówione wcześniej elementy, jest kilka nowych aspektów - więc chcielibyśmy, aby publiczność mogła ich doświadczyć. Dorian Gray przypomina trochę wyobrażenie sobie tego portretu. Podróż jest odkryciem; ale nie chcielibyśmy popierać określonego sposobu myślenia.
Dla nas chodzi o powrót do oryginału - były różne adaptacje, które, choć innowacyjne, były bardzo radykalne i nowoczesne. Will Self opublikował w 2002 roku reinterpretację, która wplątała kwestie związane z AIDS itp. W fabułę, która była bardzo sprytna; Matthew Bourne wykonał zmodernizowany utwór taneczny, który znów był bardzo pomysłowy. Chcieliśmy odejść od tego, ponieważ historia jest tak bogata, tak złożona, że ograniczenie byłoby wstydem.
Obraz Doriana Graya © Trafalgar Studios / Frantasticview
Co jeszcze planujesz na przyszłość - czy zamierzasz ponownie współpracować z Merlin Holland przy przyszłych pracach Wilde, podobnie jak w przypadku The Trials of Oscar Wilde (2014)?
W tej chwili nie mamy nic zaplanowanego. Nie ma wiele nowych rzeczy do odkrycia, chyba że Merlin ma gdzieś coś w szufladzie; niestety, mamy tylko pewną liczbę dzieł Wildean, ponieważ, jak sam powiedział, włożył cały swój geniusz w swoje życie i tylko swój talent w swoją pracę. Dorian Gray naturalnie wyszedł z The Trials of Oscar Wilde, ale nie jestem pewien, dokąd zmierzamy!
Obraz Doriana Graya będzie dostępny w Trafalgar Studios od 18 stycznia 2016 r. Do 13 lutego 2016 r. Aby uzyskać więcej informacji, kliknij tutaj.
The Trafalgar Studios, 14 Whitehall, Londyn, Wielka Brytania, + 44 20 7206 1182
