Literatura berberyjska jest tak różnorodna, jak ich historia, kultura i języki. Ale co jest dla nas dostępne? i dlaczego nie ma więcej?
Berberowie to niejednorodna grupa ludzi z Afryki Północnej i łączy ich kultura, historia i język, a nie tylko pochodzenie etniczne. W wielu językach berberyjskich znane są jako Imazighen, co można przetłumaczyć jako „wolni ludzie”. Słowo Berber w języku angielskim pochodzi od łacińskiego berberus, co oznacza kogoś, kto żyje poza światem rzymskim. Znaczne populacje berberyjskie występują w Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Saharze Zachodniej, Mali i Nigrze. Istnieje wiele różnych odmian języków berberyjskich, co oznacza, wraz z ich rozproszeniem geograficznym, że nie ma jednej literatury. Szacuje się, że istnieje od 30 do 40 milionów osób posługujących się językiem berberyjskim. Chociaż język berberyjski zasadniczo przeszedł arabizację, języki berberyjskie wpłynęły również na język arabski Maghrebi.
Podobnie jak w przypadku większości literatury północnoafrykańskiej, literatura berberyjska była tradycyjnie ustna. Chociaż opublikowano zbiory bajek ludowych. Jednak odkąd kraje o dużej populacji Berberów stały się niezależne, nastąpiło ożywienie, aby znaleźć prawdziwą lokalną kulturę i tożsamość. Język berberyjski jest niekorzystny w stosunku do innych języków w regionie. Wynika to częściowo z jego ogromnych i czasami niezrozumiałych odmian, jego geograficznego zasięgu i siły języka arabskiego w edukacji, mediach i oficjalności. Berberowie pisali również w innych językach, zwłaszcza francuskim i arabskim.
Przewodnik Berbera © Mr Seb, Flickr
Z tych wszystkich powodów wydaje się niemożliwe zdefiniowanie jednej literatury berberyjskiej. Assia Djebar The Tongues Blood Is not Run Dry, pierwotnie napisana po francusku, wykorzystuje klasyczne motywy arabskie i berberyjskie do wyrażania współczesnych wydarzeń.
Berberyjskie kobiety wykonujące tradycyjny taniec © Sanhaja
Marokańczyk, Mohammed Choukri, również jest pochodzenia berberyjskiego, ale napisał po arabsku. Jego autobiograficzna książka For Bread Alone opowiada o trudach, z którymi musiał się zmierzyć oraz o poszukiwaniu lepszego życia. Został zakazany w Maroku z powodu odniesień do doświadczeń seksualnych nastolatków i narkotyków.
Wielu pisarzy berberyjskich, takich jak Kateb Yacine, Malek Haddad i Mouloud Feraoun, jeszcze nie zostało przetłumaczonych i są dostępne tylko w języku francuskim.
