Biorąc pod uwagę jego popularność na całym świecie, trudno uwierzyć, że Tour de France zaczął się jako zwykły chwyt marketingowy dla francuskiej gazety. Zaczęło się jako sześciodniowa trasa zorganizowana w celu promowania codziennego dziennika sportowego L'Auto (dziś znanego jako L'Équipe), w nadziei, że pomoże sprzedać jego ówczesnego konkurenta Le Vélo. Dzięki najdłuższemu i najtrudniejszemu wyścigowi szosowemu w tym czasie Tour stał się natychmiastowym sukcesem. Sprzedaż L'Auto gwałtownie wzrosła do tego stopnia, że Le Vélo upadło - i dzięki temu z hukiem narodziła się jedna z największych imprez sportowych na świecie.
Tour de France 1906 © Bibliothèque Nationale de France / Wikicommons
Trasa odbywa się co roku od 1903 roku, z wyjątkiem dwóch krótkich przerw podczas wojen światowych. Wraz ze wzrostem popularności rośnie jego intensywność: pierwsza trasa pokonała imponującą łączną odległość 2428 km na zaledwie sześciu etapach, podczas gdy nowoczesne trasy pokonały dystans około 3500 km na ogółem 21 etapów. Różnorodność jego uczestników ewoluowała również od głównie francuskich konkurentów do całkowicie międzynarodowej gamy jeźdźców, którzy rywalizują o zabranie do domu upragnionej żółtej koszulki.
We Francji „le Tour” to wydarzenie o znaczącym znaczeniu kulturowym, którego naród jest dumny z organizacji. W swojej książce The Tour de France: A Cultural History, historyk touru Christopher Thompson opisuje ją jako „obraz energicznego i postępowego narodu francuskiego” oraz „portret zdrowia” dla mieszkańców Francji. Przyjazd do różnych miast i miasteczek zawsze budzi emocje zarówno dla zapalonych entuzjastów jazdy na rowerze, jak i zwykłych mieszkańców. We wcześniejszych dniach Tour właściciele sklepów często otwierali drzwi i pozwalali uczestnikom wyścigu pustoszyć półki, gdy przechodzili, uważając, że utrata zapasów jest akceptowalną ceną do zapłacenia za ogromne możliwości reklamowe, które zapewnia Tour.
Tour de France 2014 © Liakada_Photography / Flickr
Modern Tour często gości sceny poza Francją, a tegoroczny „Grand Départ” wystartuje z Utrechtu w Niemczech. Proces wyboru trasy jest złożony i czasochłonny: co roku dyrektor wyścigu Christian Prudhomme otrzymuje listy z miast w całej Francji z prośbą o zorganizowanie etapu. Prudhomme wyśle tajnego zwiadowcę do wszystkich obiecujących miast, aby rozłożył je i ocenił ich zdolność do przyjęcia karawany tysięcy rowerzystów, mechaników, lekarzy, prasy i widzów, którzy tworzą Tour. Jednak proste zatwierdzenie przez zwiadowcę to nie wszystko, czego potrzeba, aby zorganizować scenę. Miasta i miasteczka wydają duże sumy pieniędzy na przejazd Tour. Obecna stawka dla miasta, w którym odbędzie się etap początkowy, wynosi 50 000 EUR, a poziom końcowy 100 000 EUR. Grand Départ, największy ze wszystkich etapów, jest najdroższy do hostingu, a niektóre międzynarodowe miasta, takie jak Londyn, zapłacili za niego ponad milion euro.
Col du Tourmalet zbliża się do szczytu - wschód © will_cyclist / Flickr
Pomimo ciągle zmieniającej się trasy, niektóre powtarzające się przełęcze górskie (po francusku „cols”) stały się znane z powodu trudności. Podczas tych podjazdów emocje z wyścigu naprawdę się wzmagają, gdy jeźdźcy są zmuszeni do osiągnięcia absolutnych granic, próbując utrzymać swoją pozycję podczas walki z ekstremalnym nachyleniem gór. Godnym uwagi przykładem jest Col du Tourmalet w Pirenejach, gdzie jeźdźcy muszą wspiąć się na wysokość 1395 metrów na 18, 6 km wąskich, wyłożonych widzami dróg. Mimo okrzyków zachęty ze strony mieszkańców Pirenejów, ta wspinaczka stanowi prawdziwy sprawdzian dla zawodników, którzy muszą pozostać skupieni i kroczyć, aby uniknąć pozostania w tyle. Col du Tourmalet jest uważany za klasyczny etap Tour i był prezentowany więcej razy niż jakikolwiek inny.
Wspinaczki są uszeregowane według stopnia trudności i mają kategorię od jednego do czterech, przy czym jedna jest najtrudniejsza, a cztery najłatwiejsze. Trudność oblicza się za pomocą wzoru, który uwzględnia stromość i długość wznoszenia, a także odległość od wyścigu. Istnieją jednak pewne podjazdy, które ze względu na ich ekstremalne trudności są uważane za „Hors Catégorie” lub „poza kategoryzacją”. Col du Tourmalet jest przykładem jednej z takich wspinaczek, ale nie tylko jeźdźcy zmierzą się podczas szczególnie trudnej trasy w tym roku. Do mety zawodnicy spotkają się w sumie sześć podjazdów „Hors Catégorie”: niektóre klasyki, takie jak Alpe d'Huez, i niektóre, które nie były wcześniej odwiedzane w tej kategorii, takie jak Col de la Pierre St Martin.
Sommet du Tourmalet © David / Flickr
Kiedy Tour w końcu dotrze do Paryża, uroczystości są zawsze spektakularne. Całe miasto zamyka się w celu dostosowania się do wyścigu, ku przerażeniu osób dojeżdżających do pracy i kierowców taksówek. Obchody zawsze zaczynają się wcześnie, a niektórzy fanatycy wycieczek wyruszają już o szóstej rano, aby mieć szansę przejechać kilka okrążeń na cichych Pól Elizejskich. Niedługo potem przybywają widzowie z odpowiednimi zapasami, aby rozbić obóz w Jardin de Tuileries lub na Rue de Rivoli, aby zapewnić sobie dobre miejsce. Bawi ich muzyka na żywo ustawiona na scenach i pływaki, które przechodzą wzdłuż trasy przed przyjazdem rowerzystów. Zawsze są sprzedawcy uliczni, którzy sprzedają towary Tour, w tym repliki żółtych koszul, które dodają koloru tego tętniącego życiem i animowanego dnia.
Łuk Triumfalny w L'Etoile © hideak / Flickr
Jeśli zdarzy się, że będziesz w Paryżu 26 lipca, nie przegap okazji, aby Tour dotarł do mety. Naprawdę inspirujące jest zobaczenie potu i zmagań tych najwybitniejszych sportowców, którzy przelatują obok nich z niewiarygodną prędkością. Wraz z energią i hałasem paryskich tłumów tworzy niesamowite wrażenia, że oglądanie go na ekranie nawet się nie zbliża. Zbierz trochę pikników, zejdź wcześnie na dół, znajdź miejsce i ciesz się tym kultowym wydarzeniem.
